De aanpassing van de zogenoemde CLP-verordening (EU-chemicaliënverordening (EG) nr. 1272/2008) zorgt voor een nieuw code-element op producten die gevaarlijke mengsels bevatten. Vanaf 1 januari 2021 lopen de eerste conformiteitstermijnen af. Productetiketten moeten dan van een UFI-code worden voorzien, die de precieze samenstelling van het mengsel aangeven. Gifcentra kunnen hierdoor in noodgevallen adequaat medische advies geven. In dit blog vindt u belangrijke informatie over deze nieuwe verordening en de UFI-code.
De CLP-verordening in een notendop
In het kader van de CLP-verordening moeten fabrikanten, importeurs en gebruikers verderop in de productieketen hun producten die gevaarlijke mengsels bevatten, voortaan voorzien van productetiketten met een unieke receptuuridentificator. Dit is een speciale, uit 16 tekens bestaande alfanumerieke code - de zogenoemde UFI-code (Unique Formula Identifier Code).
De CLP-verordening geldt voor de Europese Economische Ruimte (EER). Deze omvat alle 28 lidstaten, evenals Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland – waarbij voor het laatstgenoemde land aanvullende, speciale voorschriften gelden.
Wat is de UFI (Unique Formula Identifier)?
De UFI-code (Unique Formula Identifier Code) dient als unieke receptuuridentificator en helpt bij de precieze identificatie van een gevaarlijk mengsel, om snellere noodhulp door de gifcentrale mogelijk te maken. Deze identificator – een uit 16 tekens bestaande alfanumerieke code, specifiek voor één bepaalde productreceptuur – vormt een directe en unieke verbinding tussen het mengsel dat op de markt wordt gebracht en de bijbehorende veiligheidsinformatie. De gifcentrale gebruikt deze veiligheidsinformatie om in noodgevallen adequate medische hulp te kunnen bieden.
UFI-codes zijn altijd versleutelde gegevens. Extern is de samenstelling van het mengsel dus niet beschikbaar. Leveranciers kunnen de code dus zonder bezwaar binnen de leveringsketen doorgeven.
Deze code is gekoppeld aan een centrale database, die voor elk gevaarlijk mengsel veiligheidsvoorschriften bevat. De mogelijkheid om de code variabel online in de productielijn te printen, verbetert de flexibiliteit, veelzijdigheid en veiligheid van de productie en de processen bij de fabrikant.
Wanneer en waar wordt een UFI-code aangebracht?
In het kader van de CLP-verordening moeten het productetiket en het veiligheidsgegevensblad met de UFI-code worden aangevuld. De UFI-code moet goed zichtbaar op het etiket worden aangebracht (bv. in de buurt van de barcode of de gevarenpictogrammen). Veel producten – vooral in industriële installaties – hebben echter geen productetiket. In dat geval moet de UFI-code in het veiligheidsgegevensblad worden aangegeven. Aanbrengen van opschriften direct op een product zonder etiket is in dit geval niet verplicht, maar kan op vrijwillige basis toch gebeuren.
Let op: Momenteel wordt overlegd of de UFI-code bij gebrek aan ruimte op het etiket ook in de buurt van het etiket mag worden aangebracht.
Als het productetiket een gevarenpictogram betreffende een gevaar voor mensen bevat, moet de UFI op het etiket of in het veiligheidsgegevensblad worden weergegeven.
Belangrijk om te onthouden is dat de UFI-code altijd betrekking heeft op het betreffende mengsel. Als bijvoorbeeld de handelsnaam of het productetiket verandert, is geen aanpassing van de UFI-code nodig.
Het is echter anders wanneer de samenstelling van het mengsel verandert. In dit geval is een nieuwe UFI-code noodzakelijk en moeten de veranderingen op de betreffende punten worden doorgegeven. Dit is ook noodzakelijk indien de samenstelling van een toegeleverd mengsel verandert.
Een gevaarlijk mengsel kan ook meerdere UFI-codes hebben, bv. als product A en B weliswaar hetzelfde mengsel bevatten, maar elk "handelsproduct" van een eigen UFI moet zijn voorzien. Een UFI-code kan echter niet voor meerdere mengsels gelden.
Inhoud en opbouw van de UFI-code
De wettelijke voorschriften voor de opbouw van de UFI-code zijn duidelijk:
de uit 16 tekens bestaande alfanumerieke code bestaat uit een formuleringsnummer, dat de inhoud en de samenstelling van het mengsel definieert, en het btw-identificatienummer van het bedrijf. Als er geen btw-identificatienummer beschikbaar is, wordt een unieke, fictieve btw-ID gegenereerd.
Er zijn geen voorschriften betreffende lettertype en -formaat, maar de UFI-code moet goed leesbaar zijn.
Centrale database voor genereren en beheren van UFI-codes
De European Chemicals Agency (ECHA) is verantwoordelijk voor het centrale beheer van UFI-codes. De ECHA is als EU-instantie verantwoordelijk voor de technische, wetenschappelijke en administratieve aspecten van het registreren, beoordelen en goedkeuren van chemicaliën in het kader van de CLP-verordening. Voor het genereren van de UFI-code stelt de ECHA een online UFI-generator beschikbaar, die de fabrikanten kunnen gebruiken. Via deze generator kunnen de op allerlei manieren UFI-codes worden gegenereerd. De UFI-code moet samen met het bijbehorende mengsel aan de ECHA worden doorgegeven, daarna is de registratie pas officieel. Alle daarna in het mengsel aangebrachte veranderingen moeten aan de ECHA en de gehele leveringsketen worden doorgegeven.
Termijnen van de CLP-verordening
De termijnen voor het navolgen van de voorschriften zijn als volgt:
- Vrijdag 1 januari 2021: Nieuwe gevaarlijke mengsels die voor verbruikers moeten worden aangegeven, bv. afvoerreiniger, insectenverdelger
- Vrijdag 1 januari 2021: Nieuwe gevaarlijke mengsels voor commercieel gebruik. Bv.: Ambachtelijke bedrijven, bedrijven waarbij geen wederverkoop plaatsvindt
- Maandag 1 januari 2024: Nieuwe gevaarlijke mengsels die binnen de industrie worden gebruikt, bv. leveranciers van grondstoffen
- 1 januari 2025: Bestaande gevaarlijke mengsels, die al aangemeld op de markt beschikbaar zijn.
Aanbrengen van de UFI-code
Afhankelijk van uw productieomgeving en het te bedrukken product zijn er verschillende technologieën beschikbaar, waarmee de UFI-code op uw product kan worden aangebracht. Zo kan de UFI-code achteraf op een bestaand etiket of verpakkingsontwerp worden geprint, of al vooraf in de etiketproductie worden geïntegreerd. Welke codeertechnologieën geschikt zijn, hebben wij voor u in ons blog over de uitvoering van de EU-chemicaliënverordening samengevat.
Unieke receptuuridentificator UFI moet helpen levens te redden
Van bleekmiddel tot afvoerreiniger - er zijn duizenden alledaagse producten die gevaarlijke chemicaliën bevatten en onbedoeld in het menselijk lichaam terecht kunnen komen. Voor de gifcentrales van de EU wordt het door de CLP-verordening eenvoudiger om medisch personeel bij noodgevallen de juiste, levensreddende adviezen te geven.
Als fabrikant heeft u verschillende mogelijkheden om uw mengsels van een UFI-code te voorzien. Uiteraard moet in eerste instantie worden gecontroleerd of de CLP-verordening voor u van toepassing is. Om uw productetiketten op tijd aan te passen, kan een aanpassing van de productie nodig zijn. Neem gerust contact met ons op - wij adviseren u graag over wat u moet doen, welke mogelijkheden u heeft op het gebied van UFI-codetoewijzing en welke codeertechnologie voor u de juiste is.